Rechten en plichten van de therapeut en de cliënt
De therapeut is verplicht zich bij de uitoefening van haar beroep te houden aan bepaalde regels. Deze regels staan voor psychotherapeuten in de Beroepscode voor Psychotherapeuten 2007 en voor klinisch psychologen in de Beroepscode voor Psychologen 2007. Daarnaast heeft de overheid een aantal wetten tot stand gebracht, zoals de Wet BIG (Wet op de Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg), de WGBO (Wet op de Geneeskundige Behandelovereenkomst) en de WKCZ (Wet Klachtrecht Cliënten Zorgsector), waarin de rechten en plichten van zorgaanbieders en cliënten zijn vastgelegd.
De belangrijkste punten worden hieronder toegelicht:
Geheimhouding van uw gegevens
De therapeut heeft een geheimhoudingsplicht tegenover derden. Zij mag dus alleen met u toestemming gegevens met anderen delen, bijvoorbeeld met jouw huisarts of een Arbodienst. De therapeut mag voor het overige alleen in noodsituaties zijn geheimhoudingsplicht doorbreken, bijvoorbeeld als er concrete aanwijzingen zijn dat andere mensen of u gevaar loopt. De therapeut heeft geen toestemming van u nodig wanneer zij over u behandeling overleg wil plegen met collega’s, die overigens ook een geheimhoudingsplicht hebben. De therapeut mag u in principe geen informatie onthouden, op enkele uitzonderingssituaties na, bijvoorbeeld wanneer u van de informatie ernstig nadeel zou ondervinden. De therapeut moet in die gevallen eerst overleg plegen met een collega.
Het plan voor de psychotherapie of psychologische behandeling
De therapeut maakt op basis van u verhaal en haar expertise een beschrijving van wie u bent. Daarin komt naar voren wat er is gebeurd, wat jouw mogelijkheden en jouw kwetsbaarheden zijn. Deze beschrijving van wie u bent en wat je vroegere en huidige omstandigheden zijn worden met u besproken. Aan de hand van wat u vertelt, wordt het doel van de behandeling geformuleerd, met de vraag wat u wil veranderen. In gezamenlijkheid wordt, deels ook tijdens de therapie, onderzocht wat u daarvoor nodig heeft. Indien daar overeenstemming over is, informeert de therapeut u over de inschatting van de duur van de behandeling. Deze informatie vormt de basis van de overeenkomst om de psychotherapie samen aan te gaan. Gedurende de behandeling zal de therapeut het verdere verloop met u blijven bespreken. Het kan zijn dat het doel en wat u nodig heeft om daar te komen, gaande het therapieproces veranderen. De therapeut bespreekt met u wat dit voor de duur betekent. U mag ervan uitgaan dat therapie niet langer duurt dan nodig en u mag zelf altijd (graag in overleg) met de behandeling stoppen.
Uw persoonlijk dossier
De therapeut bewaart uw gegevens in een dossier. In dat dossier staan persoonsgegevens, als naam, adres en woonplaats en enkele contactgegevens. De therapeut is verplicht dit bestand zó in te richten dat geheimhouding van de inhoud en bescherming van de persoonlijke levenssfeer verzekerd zijn. U mag ten alle tijde je dossier inzien en een afschrift ervan krijgen. U heeft geen recht op informatie die vertrouwelijk is gegeven door anderen die, met uw toestemming, bij de behandeling zijn betrokken. De therapeut maakt soms werkaantekeningen, die vallen formeel niet onder het recht op inzage. U mag altijd (graag zelfs) iets aan het dossier toevoegen, u mag er niet iets uithalen. Zo mag u bijvoorbeeld op- of aanmerkingen over de behandeling toevoegen of iets toevoegen aan de manier waarop je situatie is weergegeven. U heeft altijd het recht uw dossier te laten vernietigen. U moet dan schriftelijk toestemming geven. Anders is u therapeut verplicht je dossier tien jaar te bewaren.
De behandelrelatie
De therapeut is verplicht haar werk zorgvuldig te doen en u met respect te behandelen; zij mag geen misbruik maken van haar positie. Er is dan ook enkel een strikt beroepsmatig contact. Dat betekent bijvoorbeeld dat een seksueel contact tussen behandelaar en cliënt niet is toegestaan. Evenmin mag de therapeut cadeaus aannemen die een bescheiden bedrag te boven gaan. Zolang de behandeling plaatsvindt, mag de therapeut geen overeenkomst met u sluiten waarvan zij voordeel zou kunnen hebben.
Klachten over je behandeling of klinisch psycholoog/psychotherapeut
Als je klachten hebt over de therapeut of over de behandeling, dan kunt u die in eerste instantie het beste met haar zelf bespreken. Mogelijk gaat het om een misverstand die in een gesprek opgelost kunnen worden. Wanneer het niet lukt om de problemen rechtstreeks met uw therapeut op te lossen, dan kunt u een klacht indienen bij het Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg. Op grond van de Wet BIG vallen klinisch psychologen en psychotherapeuten onder het Tuchtrecht.
Waar zij/ haar staat kan in voorkomende gevallen ook hij/zijn worden gelezen.